Το φεστιβάλ των ΚΑΝΩΝ!

[Gambler]

Πρέπει ένα αεροβόλο αναγκαστικά να γκρουπάρει; Και τι είναι το γκρουπάρισμα;
Το μήκος της κάννης έχει σχέση με την ευστοχία  η όχι του όπλου;
Τα αυλάκια της κάννης έχουν σχέση με την ευστοχία;
Το .177 διαμέτρημα , είναι πιο εύστοχο από το .22;

Γκρουπάρισμα είθισται να αποκαλείται τυχαίος αριθμός βολών επί χάρτινου συνήθως στόχου, όπου τα όρια κάθε βολής είναι αδιευκρίνιστα λόγω του ότι μέρος χαρτιού το οποίο αποκόπηκε – εβλήθη,  κατά την προηγούμενη βολή, καταλαμβάνει χώρο και στην επόμενη βολή. Αυτό όμως δεν είναι πάντα απαραίτητο και σίγουρα όχι σε όλα τα αεροβόλα.
Π.χ στα αεροβόλα τα οποία προορίζονται για κυνήγι και η δύναμη τους ξεπερνάει κάποια λιβρόποδα, απαραίτητο είναι να στέλνουν την βολίδα εκεί που σημαδεύεις πάντα.. Θυμάμαι ένα φίλο με το Webley Patriot  το οποίο συγκέντρωνε στα 50 μέτρα 5-6 βολές μέσα σε κύκλο διαμέτρου  2-3 εκατοστών, χωρίς να ακουμπάει καν η μία οπή με την άλλη, και όμως δεν έχανε στόχο. Και αυτό πριν να τοποθετηθεί σκανδάλη quattro στο εν λόγω μοντέλο.. Βέβαια άλλαξε ουκ ολίγες διόπτρες αλλά...... Πολλές φορές  έχει παρατηρηθεί να γκρουπάρεις 4 βολές και η μία να ξεφεύγει ελάχιστα η πολύ (flyer).
Ακόμη και σε προσυμπιεσμένα η αναπνοή, ο καρδιακός παλμός-χτύπος, η ελαφριά υποξία η οποία παραμονεύει πέραν της έλευσης των 5-7 δευτερολέπτων μετά την εκπνοή και η μυική σύσπαση, αρκούν να στείλουν την βολίδα αρκετά εκατοστά μακριά από το σημείο που σημαδεύουμε. Flyers συνήθως αποκαλούνται οι βολές όπου για ανεξήγητο λόγω, έπεσαν μακριά από τον στόχο κάποια εκατοστά τουλάχιστον. Οι περισσότεροι το δικαιολογούν ότι η βολίδα ήταν παραμορφωμένη, συνήθως η φούστα της βολίδας, η μη συμμετρική βολίδα  εσωτερικά, με κέντρο βάρους έξω από τον κεντρικό άξονα της. Έχουμε πολύ περισσότερες απαιτήσεις από ένα προσυμπιεσμένο αλλά και από ένα ελατηρίου το οποίο έχει δεχτεί βελτιώσεις επεμβάσεις είτε από εμάς είτε από την αντιπροσωπεία, σε σχέση με ένα ελατηρίου συμβατικό το οποίο μόλις βγήκε από το κουτί. Ας θυμηθούμε όλοι την πρώτη επαφή με ένα  TX 200  η ένα Pro Sport σε σχέση πάντα με ένα HW 97 η ένα  HW77 κ.λ.π  Για εμένα αξιολογα και ισάξια ελατήρια, με τα 2 πρώτα να κλέβουν την παράσταση μόλις τα βγάλεις από το κουτί του εργοστασίου όπου και γκρουπάρουν ικανοποιητικά και τα 2 τελευταία να  κερδίζουν όλους τους χαμένους πόντους μετά  την απολίπανση και την τοποθέτηση ελατηρίου τσιμούχας κ.λ.π  Η μέχρι τώρα εμπειρία μου με έχει διδάξει  ότι για να κάνει κάποιος σκοποβολή στα 25 μέτρα, το ελατήριο σε 4,5 θέλει να αποδίδει ισχύ  8-9 λιβρόποδα το πολύ, για να μπορεί να γκρουπάρει επανειλημένα και σε 5,5 ισχύ  10 λιβρόποδα το πολύ πάλι, για να γκρουπάρει και αυτό. Βέβαια αεροβόλα με 14-18 λιβρόποδα, fine tuned από έμπειρους και άξιους τεχνικούς η ιδιώτες, έχει παρατηρηθεί ότι γκρουπάρουν και αυτά, αλλά. δεν παρουσιάζουν την επαναληπτικότητα  των ασθενέστερων σε ισχή. Τα ελατήρια είναι όλα ευαίσθητα (άλλο περισσότερο άλλο λιγότερο) σε σχέση με το πώς τα κρατάει κάποιος και αυτό πολύ δύσκολα ελέγχεται....δηλαδή το να μπορείς να εφαρμόζεις πάντα το ίδιο κράτημα αλλά και το να έχεις πάντα μέσα σου την ίδια ποσότητα αέρα κατά την βολή. Γι αύτό οι περισσότεροι συμβουλεύουν να εκπνέεις πριν την βολή, επειδή είναι πιο εύκολο να αποβάλεις πάντα όλο περίπου τον αέρα που έχεις εισπνεύσει παρά να κρατάς πάντα την ίδια ποσότητα μέσα σου. Αυτό φυσικά ισχύει και για τα προσυμπιεσμένα.
Το μήκος της κάνης δεν θεωρώ ότι έχει σχέση με την ευστοχία η την ευθυβολία ενός όπλου.  Το TX 200 C έχει κάνη μικρότερη από 26 εκατοστά και όμως είναι από τα καλύτερα και πιο εύστοχα αεροβόλα ελατηρίου. Γενικά θεωρώ ότι σχεδόν όλα τα αεροβόλα ελατηρίου  ωφελούνται από την τουλάχιστον λίγο πιο κοντή κάνη. Ένα πιστόλι δεκάμετρο και ένα τυφέκιο δεκάμετρο, ίδιων η και διαφορετικών εταιριών, έχει αποδειχτεί ότι είναι το ίδιο εύστοχα χωρίς να υπερέχει το ένα  έναντι  του άλλου, με το τυφέκιο βέβαια να παρέχει μεγαλύτερη ευκολία στην σκόπευση λόγω ανατομικότητας - κατασκευής και τρόπου στήριξης αλλά και να μπορεί να βάλει μακρύτερα λόγω δύναμης. Αλλά στα 10 μέτρα δεν αποκλίνει το ένα από το άλλο. Τα όπλα με μαύρη πυρίτιδα, δημιούργησαν τον μύθο της μεγάλης κάνης επειδή χρειάζονταν περισσότερο μήκος κάνης ώστε να καεί εντελώς η πυρίτιδα και να δώσει την μέγιστη ώθηση, άρα και μεγαλύτερο δραστικό βεληνεκές. Μιά  μεγάλη κάνη σε μήκος επιτρέπει την μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ των σκοπευτικών άρα και πιο γρήγορη επανάκτηση στόχου αλλά και καλύτερη εκτίμηση και συναρμογή των οπτικών κέντρων μεταξύ πίσω σκοπευτικού, μπροστινού σκοπευτικού και στόχου (POA).....Μιά μεγαλύτερη λοιπόν σε μήκος κάνη επιτρέπει την αύξηση της ταχύτητας; ;Όχι πάντα........
Όταν παρουσιάστηκαν τα πρώτα μάγκνουμ αεροβόλα ελατηρίου, όλα έγραφαν πάνω στο κουτί 1000fps. Η μέγιστη ταχύτητα συνήθως επιτυγχάνετο στα πρώτα 28-35 εκατοστά της κάνης. Στα προ-συμπιεσμένα ακόμη και αν η κάνη επιμηκυνθεί από τα 60 στα 80 εκατοστά, έχουμε αξιόλογη αύξηση της ταχύτητας, στα ελατηρίου όμως από ένα μήκος και μετά, συνήθως 40-45 εκατοστά  κάνης,έχουμε απώλεια της συμπίεσης του αέρα που εκτονώνει το πιστόνι με αποτέλεσμα η τριβή (friction) μεταξύ της βολίδας και των τοιχωμάτων της κάνης να κάνει φανερή την επίδραση της και η ταχύτητα να ελαττώνεται (ελάχιστα βέβαια)μέσα στην κάνη.
Σε προ-συμπιεσμένα όπου είναι πολύ πιο εύκολη η αλλαγή κάνης, δεν αλλάζει η ευστοχία όταν βγάζει κάποιος την ήδη υπάρχουσα κάνη και τοποθετεί μία κοντύτερη. Παράδειγμα το condor και το condor ss της Air Force. Ενώ βγαίνουν με 3 διαφορερετικές σε μήκος κάνες από 22 μέχρι 12 ίντσες, η Air Force δίνει τα ίδια βλητικά αποτελέσματα και για τα 3 μήκη κανών πάντα στο ίδιο διαμέτρημα: all three models group about 1" at 50 yards with any length barrel in either caliber.
Ένα άλλο προβλημα που δημιουργεί η  μακριά  κάνη στα ελατήρια είναι το ότι δημιουργεί μεγάλο Lock Time δηλαδή από την στιγμή που χτυπάει το ελατήριο στα τοιχώματα του θαλάμου μέχρι να βγεί η βολίδα από την κάνη, περνάει περισσότερη ώρα με αποτέλεσμα οι κραδασμοί να επεμβαίνουν καθ όλη την διάρκεια της πορείας της βολίδας μέσα στην κάνη, πράγμα το οποίο οδηγεί σε αστοχία ευκολότερα. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν συμβαίνει στα προ-συμπιεσμένα. Σε όλα όμως τα αεροβόλα έχουμε το φαινόμενο το οποίο ονομάζεται: έκρηξη στομίου κάνης και περιγράφει την αναπήδηση του στομίου της κάνης κατά την στιγμή της εκτόνωσης από το στόμιο του αέρα, η των όποιων αερίων. Επίσης ποτέ δεν έχει παρατηρηθεί αξιοσημείωτη αύξηση της ταχύτητας της βολίδας αφού βγεί από την κάνη. Έχει παρατηρηθεί πολύ σπάνια κάποια άυξηση της ταχύτητας από το στόμιο της κάνης αλλά για τα πρώτα 20-30 εκατοστά και μάλιστα πολύ ανεπαίσθητη, μιλάμε για 1-2 εκατοστα το δευτερόλεπτο. Η βαρύτητα επιδράει από το πρώτο εκατοστό όταν είναι η βολίδα εκτεθειμένη στον αέρα.
Το rifling τα αυλάκια μέσα στην κάνη έχουν τον πρώτο λόγο όσον αφορά την βαλλιστική συμπεριφορά του βλήματος......... κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου οι κάνες των όπλων είχαν 4 ραβδώσεις και όχι 6 η 8 και αυτό όχι μόνο λόγω οικονομίας αλλά και εξοικονόμησης χρόνου, αλλά και επειδή ύστερα από επανειλημμένα πειράματα δεν μπόρεσε κανείς να αποδείξει ότι 6 η 8 αυλάκια κάνουν το όπλο πιο εύστοχο από ότι τα 4 αυλάκια. Φυσικά σήμερα γνωρίζουμε ότι 12 twists - ραβδώσεις σταθεροποιούν καλύτερα την βολίδα αλλά εδώ πάιζει ρόλο η ταχύτητα και άλλα πολλά. Κατασκευαστικά  η καλύτερη κάνη μέχρι σήμερα κατασκευάστηκε από τον Harry Pope, διαθέτει  4 κεντρικά twists και ένα πέμπτο πιο γρήγορο από τα άλλα το οποίο ονομάζεται gain twist. Θεωρητικά το πέμπτο αυτό αυλάκι η καλύτερα στρίφωμα, σιδερώνει την επιφανειακή παραμόρφωση της βολίδας από την συνεχή τριβή με τα ήδη υπάρχοντα αυλάκια, γιατί μην ξεχνάμε ότι ακόμη και η τελειότερη κάνη παρουσιάζει ανομοιομορφίες εσωτερικά με αποτέλεσμα ακόμη και μερικές φορές για χιλιοστά η βολίδα να σπινάρει μέσα στην κάνη. Lands και Grooves ονομάζονται τα ανώτερα και κατώτερα σημεία του στριφώματος της κάνης. Τα αυλάκια και οι ραβδώσεις. Όταν τα αυλάκια έχουν σχηματιστεί λίγο βαθύτερα μέσα στο εσωτερικό τοίχωμα της κάνης, τότε οι βολίδες μολυβδώνουν υπερβολικά τα τοιχώματα και το όπλο δεν ευστοχεί. Ιδιαίτερα σε ταχύτητες πάνω από τα 900 f.p.s όλες οι βολίδες γεμίζουν με μολύβι το εσωτερικό της κάνης και περισσότερο τα σκληρότερα κράματα. Σε  περίπτωση όπου τα αυλάκια έτυχε να σχηματιστούν βαθύτερα η κάνη θέλει συχνά καθάρισμα, εάν όχι αλλαγή.
Twist Rate ονομάζουμε την απόσταση μέσα στην κάνη κατά την οποία η βολίδα επιτελεί μία πλήρη περιστροφή. Στα αεροβόλα συνήθως έχουμε μικρότερο αριθμό περιστροφών ανά δεδομένο μήκος και αυτό επειδή τόσο η ανατομία και η κατασκευή όσο και η ταχύτητα της βολίδας, επιτρέπουν την βέλτιστη σταθεροποίηση της σε χαμηλότερους ρυθμούς περιστροφής..
Π.χ σε κάνες της Lothar Walther  παρατηρούμε 12 grooves rifling δηλαδή 12 ραβδώσεις στο εσωτερικό τοίχωμα αλλά και twist rate  στα 450mm δηλαδή μία πλήρη περιστροφή της βολίδας ανά 45 εκατοστά κάνης αλλά και διανύσματος βεληνεκούς. Με αρχική ταχύτητα εξόδου από την κάνη 750 πόδια ανά δευτερόλεπτο έχουμε 507,5 περιστροφές της βολίδας το δευτερόλεπτο. Βέβαια σε πυροβόλα παρατηρούμε μεγαλύτερο αριθμό περιστροφών.
Οι smoothtwist κάνες της FX κερδίζουν έδαφος, αλλά δεν παρατηρείται ομοιομορφία στην μέχρι τώρα συμπεριφορά τους, οπότε αναβάλεται η εκτίμηση μέχρι εγγυρότερων διαπιστώσεων.

Τελικά το 4,5 είναι πιο εύστοχο από τα άλλα διαμετρήματα;
ΟΧΙ! Αλλά και ναι κάποιες φορές..........
Μερικοί κατασκευαστές  εφοδιάζουν τα  4,5 αεροβόλα τους με κάνες οι οποίες διαθέτουν 12 grooves  ενώ τα υπόλοιπα διαμετρήματα με κάνες οι οποίες διαθέτουν 6 grooves. Αν και δεν υπάρχει επιβεβαίωση του ότι η μία κάνη υπερέχει της άλλης το γεγονός ότι έχουν κατασκευαστεί διαφορετικά μπορεί να οδηγήσει σε βιαστικά συμπεράσματα.

4,5 η .177 είναι το επίσημο διαμέτρημα  όλων των επίσημων οργανισμών αθλητικής σκοποβολής στα 10 μέτρα., αλλά και στα Ολυμπιακά αγωνίσματα αεροβόλου στόχου. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα όπλα τα αποία απευθύνονται στην 10μετρη και όχι μόνο επαγγελματική σκοποβολή, βγαίνουν σε αυτό το διαμέτρημα.. Είναι κατασκευασμένα με γνώμονα την ευστοχία και δεν υπάρχουν άλλα διαμετρήματα για να γίνει σύγκριση.
Σε 4,5 διαμέτρημα κυκλοφορούν πολύ περισσότερες βολίδες σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα διαμετρήματα  και είναι και πιο οικονομικές στην τιμή. Αυτοί είναι 2 λόγοι οι οποίοι οδήγησαν στην εξάπλωση του διαμετρήματος .177 η 4,5 και βοήθησαν στο να γίνει πιο δημοφιλές.
Όταν ξεκίνησε το άθλημα της σκοποβολής με αεροβόλο σε διεθνές επίπεδο, ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 60 από την Ευρώπη όπου στην Γερμανία ήδη από την  δεκαετία του 50 γίνονταν αγώνες και φυσικά χρησιμοποίησαν το διαμέτρημα στο οποίο ήδη φτιάχνονταν όλα τότε τα αεροβόλα και αυτό ήταν το 4,5 Εκείνη την εποχή στην Αγγλία η WEBLEY  κατασκεύαζε ένα αεροβόλο σε  .22 cal το Osprey. Αν και στην Αμερική έριχναν σε αγώνες των 25 ποδών  (feet)... και εκεί οι επίσημοι αγώνες είναι σε μέτρα και όχι σε γιάρδες, επειδή η σύγχρονη αθλητική σκοποβολή με αεροβόλο
γεννήθηκε στην Ευρώπη.
Στο αγώνισμα του  Field target η βολίδα πρέπει να περάσει μέσα από μία οπή και να χτυπήσει την κουτάλα ώστε να πέσει ο στόχος. Εάν ακουμπήσει τα τοιχώματα της οπής ο στόχος κλειδώνει και δεν πέφτει. Αυτό μπορεί να κοστίσει ένα πόντο –βαθμό και να χάσει κάποιος πάιχτης η να ισοψηφίσει, έτσι το 4,5  επικράτησε και εκεί ως καταλληλότερο λόγω διαμέτρου.
Στην ίδια ταχύτητα και από το ίδιο όπλο – κάνη, το .22 υπερτερεί έναντι του 4,5 στο ότι μεταφέρει τουλάχιστον 20% περισσότερη κινητική ενέργεια στον στόχο και επηρεάζεται πολύ λιγότερο από ανέμους, υγρασία και θερμοκρασία περιβάλλοντος. Τα σύγχρονα προ-συμπιεσμένα  σε 5,5 διαμέτρημα σχηματίζουν γκρουπ με ίδιες ακριβώς αποστάσεις από κέντρο σε κέντρο βολής όπως και σε 4,5 διαμέτρημα. Είμαι σίγουρος ότι αν βγεί διαμέτρημα .14 για αεροβόλο θα υποσκελίσει και το .177 σε παγκόσμια επίσημη αθλητική χρήση, λόγω του πλεονεκτήματος των πολύ μικρών συγκεντρώσεων οι οποίες κατά την γνώμη μου,  οφείλονται στην διάμετρο και πουθενά αλλού.

[Xenofon]

Ωραίος!!!

[xristeo]

πολυ καλο το διαβασα 2 φορες τoσο μου αρεσε :D :D

[Lionheart]

Μπραβο εγραψες ξανα :) παρα πολυ ενημερωτικο αρθρο.

[Christopher]

Μπραβο εγραψες ξανα :) παρα πολυ ενημερωτικο αρθρο.

+1    ;) :)

[ssbk23]

Συγχαρητήρια για το άρθρο, ακόμα ένα διαμάντι προστέθηκε στο φόρουμ!!!!

[tieton]

Μπραβο Σωτηρη, παρα πολυ καλο αρθρο! ;)

[asrael]

Σωτήρη πάρα πολύ καλή η τοποθετηση σου στο άρθρο αυτό :)

2 ενστάσεις σχετικα με το άρθρο σου, η μία έχει να κάνει με το δεκάμετρο πιστόλι και το τουφέκι .... οι απόψεις διήστανται .... το τουφέκι υπερτερεί έναντι του πιστολιού μόνο στο ότι μπορεί να έχει καλύτερη στιρηξη όπως είπες και στο ότι έχει μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ του εμπρόσιου και οπίσθιου σκοπευτικού ;)

Και η δεύτερη ..... κάποτε στο στρατό μας είχαν πεί ότι όταν είμαστε πρυνηδόν και το όπλο στιριγμένο ρίχνουμε με την εκπνοή γιατί είναι πιο φυσιολογικό στον οργανισμό μας και δεν στρεσσαρεται .. άρ διατηρεί τη χαλαρότητα του .... οπότε μετά την εκπνοή απλά καθυστερούμε να πάρουμε αναπνοή για 3-5 sec μέσα στα οποία γίνεται ο εγκλωβισμός του στόχου και η προσβολή του :)

Μετα χαράς μου όμως το μεταφέρω στην εγκυκλοπαίδεια :)

Πραγματικά πολύ ωραία παρουσίαση

[kf66]

πολύ καλό αυτό πρέπει να το διαβάζει υποχρεωτικά κάθε νέος στο χώρο του αεροβόλου  ??? ??? ???

[drakos]

Σωτηρη . . . πολυ καλο φεστιβαλ .

[AGGELOS A]

Και σε μένα άρεσε, αντε με πολλά τέτοια καλογραμένα και διαφωτιστικά αρθρα.

[gatos]

Συγχαρητήρια, πολύ χρήσιμο άρθρο.

[paha1971]

Τέτοια άρθρα είναι πολύ χρήσιμα σε όλους. Μπράβο κι από εμένα.

[Piperman]

Σωτήρη χαίρομαι πραγματικά ρε φίλε που είσαι μέλος αυτού
του φόρουμ και ....γράφεις !!!
Μεταφορικά αλλά και (εντελώς) κυριολεκτικά  :)