Η κατασκευή ράβδωσης σε κάννη

[agior]

Προχτές, συζητάγαμε με το Drakos κι έναν άλλο φίλο για τις ραβδώσεις μιας κάννης και πως να φτιάχνονται. Έψαξα λοιπόν και βρήκα ένα πολύ κατατοπιστικό κείμενο ενός Σκωτσέζου κατασκευαστή. Η μετάφραση και η απόδοση οπωσδήποτε έχουν "πατάτες" αλλά μέσες-άκρες θα καταλάβετε "πλείστα όσα τεκταίνονται" στην παραγωγή καννών και γιατί οι κάννες σας δεν συγκεντρώνουν  ;D ;D ;D

[agior]

Η κατασκευή μιας κάννης ραβδωτού όπλου
του Τζέφρυ Κόλμπε (Geoffrey Kolbe) www.border-barrels.com
Αναθεώρηση και ενημέρωση Μάρτιος 2010


Από όλα τα στοιχεία που συνθέτουν ένα όπλο, η κάννη είναι αυτή που φαίνεται να περιβάλλεται από τη μεγαλύτερη αίγλη και το ανεξιχνίαστο μυστήριο. Ο καθένας με στοιχειώδη γνώση τεχνικής θα μπορούσε να ξέρει πώς να κατασκευάσει ένα κλείστρο. Ο καθένας με ένα τόρνο, μια φρέζα και τα συνήθη εργαλεία θα μπορούσε να κάνει ένα κινητό ουραίο.

Αλλά η κάννη είναι ένα διαφορετικό θέμα. Πώς να διατρήσεις μια τέτοια μεγάλη ευθεία τρύπα για να σχηματίσεις τον αυλό; Πώς να της κάνεις και τη ράβδωση? Πώς να πετύχεις μετά αυτό το γυαλιστερό φινίρισμα στο εσωτερικό της κάννης; Και πάνω απ 'όλα, τι είναι αυτό το κάτι ιδιαίτερο που διαφοροποιεί μια κάννη «έτσι κι έτσι» από μια που τα «πάει τρύπα-τρύπα»;

Κάθε επιχείρηση κατασκευής καννών απαιτεί μια ειδική εργαλειομηχανή που σπάνια κάποιος έχει ποτέ δει έξω απ αυτή την επιχείρηση. Τούτου λεχθέντος, δεν υπάρχει πραγματικό μυστήριο στην κατασκευή καννών, όμως υπάρχει πολλή φροντίδα και μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια. Σε αυτό το άρθρο ο συγγραφέας θα περιγράψει τις βασικές διαδικασίες που εμπλέκονται στην μετατροπή μιας ράβδου χάλυβα σε μια ραβδωτή κάννη, αναφέροντας που ακριβώς διαφέρουν οι διάφοροι κατασκευαστές στην προσέγγισή τους επί του θέματος.

Οι ΗΠΑ είναι το σπίτι του μικρού κατασκευαστή καννών και υπάρχουν κυριολεκτικά εκατοντάδες μικρά μηχανουργεία ανα τη χώρα - μερικοί εξακολουθούν να χρησιμοποιούν απίστευτα πρωτόγονο εξοπλισμό - που φτιάχνουν κάννες βάσει προδιαγραφών των διαφόρων πελατών. Υπάρχουν επίσης μερικοί πολύ μεγάλοι κατασκευαστές καννών που παράγουν κατά κύριο λόγο κάννες του χοντρικού εμπορίου. Κοινός παρονομαστής είναι ότι το μόνο προϊόν που παράγουν είναι οι κάννες. Ελάχιστα πράγματα του κύκλου εργασιών τους προέρχονται από κατασκευή ή συντήρηση των υπολοίπων μερών ενός τουφεκιού. Αυτή όμως η εικόνα παρουσιάζει  έντονη αντίθεση με αυτό που υπάρχει στον υπόλοιπο κόσμο.

Η Ευρώπη, με πληθυσμό που πλησιάζει τα τρία τέταρτα του δισεκατομμυρίου, έχει λιγότερο από δέκα κατασκευαστές καννών, από τους οποίους μόνο τρεις θεωρούνται ίσως "μικρά" μαγαζιά. Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η ευρωπαϊκή παράδοση θεωρεί ότι ένας κατασκευαστής κάννης κάνει τα πάντα μόνος του (καθετοποιημένη παραγωγή) και δεν εξαρτάται από άλλους εξειδικευμένους κατασκευαστές. Υπάρχουν εξαιρέσεις βέβαια, όπως η Lothar-Walther στη Γερμανία, που αναθέτει στη Douglas ή στη Wilson Arms στις ΗΠΑ να της προμηθεύουν κάννες για το χονδρεμπόριο αλλά και για ιδιώτες.

Η Μεγάλη Βρετανία, που κάποτε  ήταν το κέντρο του εμπορίου όπλων με επίκεντρο το Λονδίνο και το Μπέρμιγχαμ, τώρα έχει μόνο δύο κατασκευαστές καννών. Η Border Barrels, που έχει μια μονάδα παραγωγής για την εξυπηρέτηση της βιομηχανίας όπλων και μια μονάδα για τις κατά παραγγελία κάννες (custom) και η ARS (Arms Restoration Services) που ειδικεύεται στα μεγαλύτερα διαμετρήματα, ιδιαίτερα αυτά του 19ου αιώνα με μαύρη πυρίτιδα. Δεν υπάρχει πλέον Βρετανικό εθνικό εργοστάσιο πυρομαχικών που να διαθέτει εγκατάσταση για παραγωγή καννών. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί πλέον να κάνει νέα επιθετικά τουφέκια για το στρατό του.

[agior]

Ο ΧΑΛΥΒΑΣ ΤΗΣ ΚΑΝΝΗΣ

Η κάννη του οποιουδήποτε πυροβόλου ισοδυναμεί με ένα δοχείο πιέσεως κλειστό απ το ένα άκρο του (με το κλείστρο). Οι μέγιστες πιέσεις που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της εκπυρσοκρότησης ενός πυροβόλου όπλου είναι τεράστιες, 50.000 psi ή περισσότερο και αυτό θέλει ειδικούς χάλυβες που να αντέχουν με ασφάλεια τις αναπτυσσόμενες τάσεις. Βέβαια, στο αεροβόλο αναπτύσσονται πολύ λιγότερες (τάξης 3000-3500 psi) αλλά οι βασικές αρχές σχεδιασμού παραμένουν ίδιες.

Δύο κατηγορίες χάλυβα χρησιμοποιούνται σήμερα στις κάννες ραβδωτών. Οι κάννες για χρήση σε κυνηγετικά τουφέκια και σε στρατιωτικά πυροβόλα όπλα κατασκευάζονται από κράμα χάλυβα υψηλής περιεκτικότητας σε χρώμιο και μολυβδαίνιο, το ίδιο που χρησιμοποιείται σε εξαρτήματα που δέχονται μεγάλα φορτία, όπως άξονες φορτηγών, μπιέλες κλπ. Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι χάλυβες αυτοί αναφέρονται ως ASA 4140, 4150 και 4340. Στη Βρετανία, ως EN19 ή EN24.

Στην σκοποβολή οι κάννες από ανοξείδωτο χάλυβα (stainless steel) έχουν ως επί το πλείστον αντικαταστήσει τις κάννες από χρωμιο-μολυβδαινιοχάλυβα (Moly Chrome). Ο χάλυβας δεν είναι ο πραγματικός, πλήρως ωστενιτικός ανοξείδωτος χάλυβας, αυτός που γνωρίζουμε από τα μαχαιροπίρουνα ή χειρουργικά εργαλεία. Ο τύπος 416 που χρησιμοποιείται σε κάννες ανήκει στην ομάδα των μαρτενσιτικών χαλύβων και μπορεί να σκληρυνθεί μέσω θερμικής κατεργασίας, δηλαδή όπως ο απλός ανθρακούχος χάλυβας. Ο ανοξείδωτος 416  περιγράφεται σαν «χάλυβας μεταλλοτεχνίας, ανθεκτικός στην οξείδωση" με υψηλή περιεκτικότητα σε χρώμιο, περίπου 13%, αλλά και με πρόσμιξη θείου για καλύτερη κατεργασία.

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι οι ανοξείδωτες κάννες έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και είναι πιο ακριβές από ό, τι οι κάννες Moly Chrome. Αν οι ανοξείδωτες κάννες ρονταριστούν (shot-in) χρησιμοποιώντας την συνήθη προβλεπόμενη διαδικασία υφίστανται λείανση που εξαλείφει σχεδόν πλήρως το μελλοντικό στόμωμα/βρώμισμα (metal fouling), κάνοντας έτσι τις ανοξείδωτες κάννες πολύ εύκολες στον καθαρισμό.

Επειδή ο ανοξείδωτος χάλυβας είναι πιο ακριβός από ό, τι ο Moly Chrome  και είναι πιο δύσκολο να βαφεί (bluing) λόγω της περιεκτικότητας χρωμίου, οι κυριότεροι κατασκευαστές κυνηγετικών και στρατιωτικών όπλων προτιμούν Moly Chrome χάλυβες. Αλλά οι σκοπευτές, που θέλουν την καλύτερη δυνατή ακρίβεια από τις κάννες τους, είναι σχεδόν χωρίς εξαίρεση υπέρ της ανοξείδωτης κάννης.

Η αντοχή (κατά ANSI) εφελκυσμού του χάλυβα είναι η δύναμη που απαιτείται για να σπάσει μία χαλύβδινη ράβδος εμβαδού διατομής μίας τετραγωνικής ίντσας εφελκυόμενη από τα άκρα της. Οι χάλυβες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή καννών πρέπει να έχουν εφελκυστική αντοχή μεγαλύτερη από 100.000 psi, έχοντας έτσι συντελεστή ασφάλειας ίσο με 2. Όμως η αντοχή σε κρούση του χάλυβα είναι ίσως ακόμη πιο σημαντική,  η ικανότητα δηλαδή του χάλυβα να αντέχει μία απότομη δυναμική φόρτιση χωρίς θραύση. Γενικώς, η αντοχή εφελκυσμού του χάλυβα μπορεί να αυξηθεί με τη σκλήρυνση του. Αλλά, η αυξημένη σκληρότητα κάνει τον χάλυβα πιο εύθραυστο και επιρρεπή σε θραύση πχ μετά από ένα σκληρό χτύπημα. Πρέπει λοιπόν να γίνει εξισορρόπηση της εφελκυστικής αντοχής σε όφελος της αντοχής στην κρούση και τελικά η βέλτιστη σκληρότητα για τις κάννες μας είναι συνήθως μεταξύ 25 και 32 κλίμακας Rockwell C.

Η θερμική επεξεργασία και οι άλλες παραγωγικές διεργασίες κατασκευής μιας ράβδου χάλυβα αφήνουν στη μάζα του υλικού παραμένουσες εσωτερικές τάσεις, που μπορούν να οδηγήσουν σε κάμψη της ράβδου όταν κατεργάζεται στον τόρνο για να γίνει λεπτότερη, στο τελικό στάδιο της διαδικασίας κατασκευή της κάννης. Οι τάσεις αυτές ανακουφίζονται με την τοποθέτηση της ράβδου σε έναν κλίβανο στους 600 C, που στην συνέχεια την αφήνουμε να ψυχθεί πολύ αργά, αυτό συνήθως παίρνει δώδεκα ώρες. Οι ράβδοι που θα χρησιμοποιηθούν για κάννες έχουν απαλλαχτεί από τις τάσεις με τον τρόπο αυτό δυο φορές, για να είστε απολύτως βέβαιοι ότι θα παραμείνουν ευθύγραμμες μετά τις διάφορες μηχανουργικές κατεργασίες.

[agior]

Διάνοιξη του αυλού της κάννης

"Ό, τι κάνετε στη ζωή, θα πρέπει να ξεκινήσετε με μια τρύπα." Ernie Stallman, Badger Barrels, Ουισκόνσιν.

Όποιος έχει προσπαθήσει με συνηθισμένο περιστροφικό δράπανο να ανοίξει μια ευθεία τρύπα με βάθος περισσότερο από μια ίντσα ή κάπου τόσο, θα γνωρίζει το πρόβλημα. Δεν έχει σημασία πόσο προσεκτικοί είστε στην ευθυγράμμιση του τρυπανιού, μέχρι να ξεκινήσει να τρυπάει θα περιπλανηθεί ή θα λυγίσει ή τελικά το τρυπάνι δεν θα βγει κοντά εκεί όπου αναμένεται η έξοδός του. Λοιπόν, πώς είναι δυνατόν να τρυπήσουμε μια τρύπα αρκετά πόδια μέσα από μια κάννη όπλου και να βγει το τρυπάνι μέσα σε μερικά χιλιοστά της ίντσας από το κέντρο;

Η απάντηση φυσικά είναι πως δεν θα χρησιμοποιήσετε ένα απλό δράπανο. Ειδικές εργαλειομηχανές διάτρησης, γνωστές ως Τρυπάνια Όπλων ή Τρυπάνια Βαθείας Οπής, χρησιμοποιούνται για να ανοίξουν βαθιές τρύπες με ακρίβεια. Στις περισσότερες παλαιότερες μηχανές, η κάννη είναι που περιστρέφεται, με ταχύτητα μεταξύ δύο και πέντε χιλιάδες rpm, και το τρυπάνι που δεν περιστρέφεται προωθείται μέσω φωλεάς-οδηγού μέσα στη ράβδο από το ένα άκρο της (αν όλα πάνε καλά βγαίνει απ το άλλο). Το ίδιο το τρυπάνι είναι ασύμμετρο, κόβει από τη μία μόνο πλευρά και είναι από καρβίδιο βολφραμίου.

Η κεφαλή κοπής είναι κούφια και είναι προσαρμοσμένη σε ένα μακρύ χαλύβδινο σωλήνα που φέρει εξωτερική αυλάκωση μορφής V. Ψυκτικό έλαιο πρεσσάρεται στο σωλήνα με πίεση 1000 psi ή περισσότερο για να ψυχθεί το τρυπάνι και να απομακρύνει τα γρέζια που παράγονται. Το έλαιο και το γρέζια διοχετεύονται στο αυλάκι V στο εξωτερικό του σωλήνα και στη συνέχεια φιλτράρεται για απομάκρυνση των γρεζιών πριν επιστρέψει στην κύρια δεξαμενή. Το τρυπάνι προχωρεί με ρυθμό περίπου μιας ίντσας ανά λεπτό, έτσι ώστε να διαρκεί περίπου μισή ώρα η διάνοιξη μιας κάννης. Αυτή η διαδικασία και αυτά τα τρυπάνια έχουν παραμείνει αναλλοίωτα για τα τελευταία εκατό χρόνια - εκτός από το ότι οι κεφαλές των τρυπανιών δεν ήταν τότε από καρβίδιο!

Μηχανή διάνοιξης αυλού.
Το τρυπάνι είναι προσαρμοσμένο στην κεφαλή που διακρίνεται στο κάτω μέρος της φωτογραφίας, απ' όπου διοχετεύεται με υψηλή πίεση έλαιο κοπής μέσω του άξονα του κοπτικού. Μια σταθερά στηρίζει το τρυπάνι στο μέσο του για αυξημένη ακαμψία. Το τρυπάνι διέρχεται από μια σειρά φωλεών με οδηγούς πριν τη εισαγωγή του στην κάννη, η οποία περιστρέφεται από το τσοκ που φαίνεται στο βάθος. Φαίνεται επίσης το λάδι που απορρέει από την κεφαλή-οδηγό και απομακρύνει τα γρέζια έξω από τον αυλό της κάννης. Το έλαιο επιστρέφει στην κυρίως δεξαμενή μέσω φίλτρων για την απομάκρυνση των γρεζιών.

η αιχμή του τρυπανιού

Μια αρκετά αναλυτική παρουσίαση της παραδοσιακής διάνοιξης αυλού σε σχέση με την μοντέρνα (δυστυχώς χωρίς υπότιτλους)

[agior]

Φρεζάρισμα του αυλού της κάννης

Λέγεται ότι το αγαπημένο θέμα συζήτησης δύο ή τριών κατασκευαστών κάννης όταν βρίσκονται όλοι μαζί, είναι οι δυσκολίες και τα προβλήματα της διάνοιξης μιας καλής τρύπας!

Κάθε κατασκευαστής, ο οποίος είτε κόβει τις ραβδώσεις απ ευθείας (cut rifling) ή με έλξη κομβίου (button rifling), πρώτα περνάει απόξεση αυλού (φρεζάρισμα) πριν από την εργασία ράβδωσης. Και οι κατασκευαστές των σφυρήλατων καννών (η τρίτη μέθοδος κοπής ραβδώσεων) οι οποίοι απαιτούν επίσης ένα πολύ λείο φινίρισμα των αυλών, γι αυτό το λόγο πάντοτε τους λειαίνουν για να το πετύχουν.

Ο αποξέστης (reamer, φρέζα ή γλύφανο) είναι προσαρμοσμένος στο άκρο ενός μακρύ σωλήνα μέσω του οποίου διοχετεύεται ψυκτικό λάδι, αλλά σε πολύ χαμηλότερες πιέσεις από αυτές που χρησιμοποιούνται στην διάνοιξη του αυλού. Τώρα είναι ο αποξέστης που περιστρέφεται αντί για την κάννη (στην διαδικασία διάνοιξης του αυλού συνήθως περιστρέφεται η κάννη και το κοπτικό είναι σταθερό) με περίπου 200 rpm και η κάννη έλκεται πάνω στον αποξέστη με ρυθμό μία ίντσα ανά λεπτό.

Στο βιβλίο για κάννες του Harold Hoffman, δίνονται περιγραφές και σχέδια για τις φρέζες που χρησιμοποιούνται που είναι επίσης γνωστές και στους αναγνώστες του «Gunsmithing" του Roy Dunlap που δημοσιεύθηκε το 1950 και ακόμη περισσότερο στους αναγνώστες του "Advanced Gunsmithing" του W.F. Vickery που δημοσιεύθηκε το 1939! Οι μελλοντικοί επίδοξοι κατασκευαστές κάννης οι οποίοι διαβάζουν τα ως άνω προσφιλή κείμενα μπορεί να σκεφθούν ότι η τεχνολογία αποξέσεως/εκγλυφάνσεως/φρεζαρίσματος δεν έχει προχωρήσει πολύ σε εξήντα χρόνια και να νομίζουν ότι έχει φτάσει σε επίπεδο τελειότητας όπου κάθε περαιτέρω βελτίωση είναι δύσκολη. Τίποτα δεν απέχει περισσότερο από την αλήθεια.

Κατά τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει υπάρξει μια βουβή επανάσταση στην τεχνολογία φρεζαρίσματος και αυτές τις μέρες χρησιμοποιούνται πλέον φρέζες από καρβίδιο βολφραμίου αντί του χάλυβα υψηλής ταχύτητας (HSS). Οι φρέζες από καρβίδιο διαρκούν τουλάχιστον δέκα φορές περισσότερο από εκείνες HSS και αφήνουν γενικά ένα ανώτερο φινίρισμα επιφάνειας. Μπορούν επίσης να περιστρέφονται με πολύ υψηλότερες ταχύτητες και προώθηση - 500 RPM και 4 ίντσες το λεπτό δεν είναι ασυνήθιστο! Το σχήμα τους έχει επίσης αλλάξει, έχουν γίνει όλο και μικρότερες κατά τα τελευταία δέκα χρόνια και δεν χρειάζονται τους πιλότους (βλ. φωτό) που συναντούσαμε στα φρεζοδράπανα των παλαιών.

Η διάνοιξη ενός τέλειου αυλού όμως εξακολουθεί ακόμα να έχει κάτι από αληθινή τέχνη. Αρκετοί κατασκευαστές κάννης αρνούνται να αγοράσουν κοπτικό από την αγορά και τα φτιάχνουν μόνοι τους, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει για αγορά κανένα πραγματικά καλό γλύφανο. Αυτοί οι οποίοι όντως αγοράζουν τα κοπτικά και δεν τα φτιάχνουν μόνοι τους, τα προμηθεύονται από αυτούς που διαφημίζονται στο περιοδικό Precision Shooting, αλλά γενικά το κοπτικό χρειάζεται κάποια έξτρα λείανση με το χέρι για ν' αποκτήσει «κόψη αιθέρα» και να αφήνει ένα άριστο φινίρισμα. Σύμφωνα με την εμπειρία του συγγραφέα, η μόνη κατασκευάστρια κοπτικών που δεν απαιτούν περιποίηση πριν από τη χρήση τους είναι του Dan Green της φίρμας Forgreens, η οποία είναι μια πραγματικά μεγάλη εταιρεία κατασκευής κοπτικών, ειδικά οι εγγλυφίδες για θαλάμες του είναι επίσης εξαιρετικές, μακάρι να τις έκανε και καρβιδίου!
Μετά το φρεζάρισμα, ο προκύπτων αυλός έχει καλό φινίρισμα και καλή ομοιομορφία διαστάσεων κατά μήκος. Η κάννη είναι τώρα έτοιμη για διάνοιξη ραβδώσεων.

Φρέζα κοπής

Κοντινή φωτογραφία μιας φρέζας κοπής που είναι προσαρμοσμένη σε σωληνωτό στέλεχος, έτοιμης για φρεζάρισμα κάννης. Το στέλεχος φέρει αυλακώσεις που επιτρέπουν τη διέλευση του ελαίου για τη απομάκρυνση των γρεζιών. Η λευκή ταινία στην άκρη του στελέχους δρα σαν μαλακός πιλότος και αποσβήνει τους κραδασμούς και την ανεπιθύμητη οβάλ οπή.

Φρέζα κοπής τη στιγμή που μπαίνει στην κάννη.

Μετά τη διάνοιξη του αυλού της κάννης, φρεζάρεται στο ονομαστικό διαμέτρημα. Εδώ βλέπουμε μια φρέζα κοπής να εισέρχεται στην κάννη ενώ περίσσεια ελαίου κοπής ρέει και ξεπλένει τα γρέζια.

[agior]

Ράβδωση με απ' ευθείας κοπή (Cut rifling).
" Η ράβδωση με απ' ευθείας κοπή είναι ο πραγματικά δύσκολος δρόμος. Δεν μπορώ να κατανοήσω γιατί κάποιος θα πρέπει να πάρει αυτό τον δρόμο." Έτσι δήλωσε ο γνωστός αυστραλός κατασκευαστής εργαλειομηχανών Bertram Bruce περίπου 20 χρόνια πριν. Σίγουρα υπήρξαν φορές που ο συγγραφέας, κατασκευαστής ο ίδιος καννών, συμφώνησε μαζί του μ' όλη του την καρδιά!

Σήμερα υπάρχουν τρεις κύριες μέθοδοι με τις οποίες χαράζεται η ράβδωση σε μια κάννη. Μέχρι στιγμής η παλαιότερη μέθοδος, που εφευρέθηκε στη Νυρεμβέργη γύρω στο 1492, είναι η τεχνική της απ' ευθείας κοπής ράβδωσης. Με την τεχνική αυτή δημιουργούνται σπειροειδή αυλάκια στον αυλό της κάννης μέσω της αφαίρεσης υλικού χρησιμοποιώντας κατάλληλης μορφής κοπτικό.

Στην παραδοσιακή της μορφή η απ' ευθείας κοπή ραβδώσεων μπορεί να περιγραφεί ως ένα σύστημα σημειακής κοπής χρησιμοποιώντας ένα κοπτικό τύπου "γάντζου". Το κοπτικό τοποθετείται στη θήκη κοπής, ένα σκληρυμένο χαλύβδινο κύλινδρο φτιαγμένο έτσι που να ταιριάζει ακριβώς στον διανοιχθέντα αυλό και που ενσωματώνει επίσης και τον μηχανισμό αυξομείωσης του βάθους κοπής.

Η θήκη κοπής προσαρμόζεται σε ένα μακρύ σωλήνα από χάλυβα, μέσω του οποίου διοχετεύεται λάδι για ψύξη, και ο οποίος έλκει την θήκη μέσα στον αυλό, κόβοντας έτσι το αυλάκι της ράβδωσης. Καθώς έλκεται, τον περιστρέφουμε με προκαθορισμένο ρυθμό για να δώσει το αναγκαίο βήμα στην ράβδωση. Με τον τρόπο αυτό κάθε πέρασμα του κοπτικού αφαιρεί μόνο ένα δεκάκις χιλιοστό της ίντσας από το υλικό.

Μόλις ολοκληρωθεί κάθε ένα πέρασμα η κάννη περιστρέφεται λίγο, έτσι ώστε παρουσιάζεται για κοπή η επόμενη ράβδωση. Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου περάσματος όλων των ραβδώσεων, το κοπτικό ρυθμίζεται σταδιακά έτσι ώστε να κοπεί ένα δεκάκις χιλιοστό βαθύτερα και αυτή η διαδικασία συνεχίζεται έως ότου πετύχουμε το επιθυμητό βάθος ραβδώσεων. Παίρνει πάνω από μία ώρα για να ολοκληρωθεί ράβδωση σε μια κάννη με την μέθοδο αυτή.

Οι μηχανές κοπής ράβδωσης που υπάρχουν στα μηχανουργεία για custom κάννες είναι ανεξαιρέτως εργαλειομηχανές Pratt & Whitney. Κατά τη διάρκεια του Α Παγκόσμιου Πολέμου, κατασκευάστηκαν μερικές χιλιάδες μηχανές τύπου "Sine Bar", που ονομάζεται έτσι επειδή λόγω της μορφής ενός χαρακτηριστικού ημικυκλικού εξαρτήματος της, για να ικανοποιηθεί η ζήτηση για τα κάννες την εποχή εκείνη. Ήταν μονού άξονα με ιμάντα και ζύγιζαν περίπου έναν τόνο, βάρος που άντεχαν τα ξύλινα πατώματα στα μηχανουργεία της εποχής εκείνης. Μετά το τέλος του Πολέμου πολλές από αυτές έγιναν διαθέσιμες αρκετά φθηνά στην αγορά πλεονάζοντος στρατιωτικού υλικού και έτσι στα χρόνια του μεσοπολέμου ήταν το παγκόσμιο πρότυπο για κοπή ράβδωσης σε κάννη.

Κατά την έναρξη του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, η Pratt & Whitney αναπτύσει ένα νέο μηχάνημα, τη σειρά «Β» των υδραυλικών εργαλειομηχανών κοπής ράβδωσης, το οποίο ήταν στην πραγματικότητα δύο μηχανές στο ίδιο λίκνο. Ζύγιζαν τρεις τόνους και απαιτούσαν δάπεδα από σκυρόδεμα που πλέον διέθεταν τα μηχανουργεία τότε.

Κατασκευάστηκαν περίπου δύο χιλιάδες απ αυτές για να ικανοποιηθεί η ζήτηση για νέα κάννες αλλά πολλές απ αυτές διαλύθηκαν μετά τον πόλεμο για σκραπ ή πουλήθηκαν στις αναδυόμενες χώρες του τρίτου κόσμου, δημιουργώντας έτσι τη δική τους βιομηχανία όπλων.

Πολύ λίγες από αυτές τις υδραυλικές εργαλειομηχανές διατέθηκαν στην αγορά πλεονάζοντος υλικού και πλέον είναι περιζήτητες από κατασκευαστές όπως ο John Krieger και ο "Boots" Obermeyer. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν λιγότερες μηχανές της "Β" σειράς από τις παλαιότερες «Sine Bar".

Κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου αναπτύχθηκαν αρκετές άλλες μέθοδοι ράβδωσης, που επιτάχυναν σε μεγάλο βαθμό και απλοποίησαν τη διαδικασία. Όμως η "Β" σειρά  της Pratt & Whitney παραμένει η τελευταία λέξη στην τεχνολογία των μηχανών κοπής ράβδωσης.

Λόγω της πολύ περιορισμένης διαθεσιμότητας των μηχανών αυτών υπάρχουν αρκετοί κατασκευαστές κάννης που έχουν κατασκευάσει δικές τους μηχανές. Αλλά, όπως προκύπτει από την περιγραφή της διαδικασίας παραπάνω, αυτές οι μηχανές είναι πολύπλοκες και εξαιρετικά δαπανηρές στην κατασκευή.

Οι τεχνικές της απ ευθείας κοπής ράβδωσης δεν έχουν σταματήσει να εξελίσσονται από το τέλος του Πολέμου. Σε μεγάλο βαθμό χάρη στις προσπάθειες του Boots Obermeyer, ο σχεδιασμός, η κατασκευή και τη συντήρηση των κοπτικών γάντζου και των θηκών κοπής έχει βελτιωθεί και αναπτυχθεί έτσι ώστε κάννες εξαιρετικής ακρίβειας έχουν βγει από το εργαστήριο του. Άλλοι, όπως οι John Krieger, Mark Chanlyn (Rocky Mountain Rifle Works) και Labounty Cliff (Labounty Precision Reboring), σε εξέχουσα θέση για την ποιότητα και την ακρίβεια των καννών τους, έμαθαν πολλά πάνω στην τέχνη τους από τον Obermeyer, όπως και ο συγγραφέας.

Στην Ευρώπη, η Δανέζικη φίρμα Schultz & Larsen ήταν οι αδιαμφισβήτητοι πρωταγωνιστές της μεθόδου απ ευθείας κοπής και παρήγαγαν κάπου 8000 κάννες το χρόνο. Αλλά η ευλαβική τήρηση των μεθόδων της αρχής του 20ου αιώνα και όχι αυτών του τέλος του, επέτρεψε στους ανταγωνιστές με νεότερη τεχνολογία να κερδίσουν τις αγορές. Χρεωκόπησαν μόλις πριν από λίγα χρόνια.

Η Grunig & Elminger στην Ελβετία φτιάχνουν τις κάννες τους με την ίδια μέθοδο, όπως και η Furlac στην Αυστρία, η οποία εξακολουθεί να κόβει με τον τρόπο αυτό τις ραβδώσεις στα μεγάλα κυνηγετικά διαμετρήματα. Η Tikka, φινλανδοί κατασκευαστές κυνηγετικών, την χρησιμοποιούσαν για μερικές από τις κάννες τους αλλά τώρα, που τους έχει εξαγοράσει η Sako, τις κάνουν σφυρήλατες.

P & W SINE BAR RIFLING MACHINE.
Η κλασσική!  Η εταιρία Pratt & Whitney τις πρωτοέφτιαξε πριν 100 χρόνια. Αυτή στη φωτό είναι του 1895!

Βιντεάκι με μια τέτοια μηχανή σε λειτουργία

κοπτικό τύπου γάντζου, τρομερά δύσκολο να συντηρηθεί η κόψη του

κεφαλή κοπής, η βίδα δεξιά ρυθμίζει το βάθος κοπής

P & W σειρά «Β» των υδραυλικών εργαλειομηχανών κοπής ράβδωσης

Βιντεάκι με εξομοίωση μιας απλής μηχανής κοπής ραβδώσεων

[agior]

Ράβδωση με κομβίο (Button Rifling).
"Κάθε ανόητος μπορεί να τραβήξει ένα κομβίο μέσα σε μια κάννη!"  είπε κάποτε ο "Boots" Obermeyer.
Μέχρι τον Β' Παγκόσμιο η κοπή ράβδωσης ήταν η πιο χρονοβόρα για την κατασκευή μιας κάννης και έτσι πολλή προσπάθεια καταβλήθηκε σε να βρεθεί ένας τρόπος για να επιταχυνθεί αυτή η διαδικασία. Η ελικοειδής ράβδωση με κομβίο είναι μια διαδικασία που φλέρταραν διάφορα μεγάλα εργοστάσια από την εποχή του τέλους του 19ου αιώνα. Σήμερα, η ράβδωση με κομβίο είναι μια διαδικασία ψυχρής διαμόρφωσης στην οποία ένα κομβίο καρβιδίου βολφραμίου, το οποίο έχει μηχανουργηθεί ώστε να αποκτήσει τη μορφή της ράβδωσης έντονα ανάγλυφη πάνω του, έλκεται μέσω του αυλού της κάνης. Με τον τρόπο αυτό οι προεξοχές του κομβίου, καθώς αυτό έλκεται, χαράζουν όλα μαζί τα αυλάκια της ράβδωσης στην κάννη.

Τα μηχανήματα για τη δουλειά αυτή είναι αρκετά απλά. Το κομβίο είναι προσαρμοσμένο σε μια μακριά ράβδο από χάλυβα υψηλής αντοχής η οποία διέρχεται μέσω του αυλού της κάνης και συνδέεται με ένα μεγάλο υδραυλικό έμβολο. Η ράβδος έχει στην άκρη της μια περιστρεφόμενη "κεφαλή ράβδωσης» που περιστρέφει το κομβίο με τον προκαθορισμένο ρυθμό βήματος, όπως αυτό έλκεται δια μέσου του αυλού. Η διαδικασία διαρκεί περίπου ένα λεπτό για να ολοκληρωθεί.

Η θραύση της ράβδου έλξης ή το ξεκόλλημα του κομβίου από τη ράβδο έλξης είναι ένας διαρκής κίνδυνος ράβδωση με κομβίο, έτσι υπάρχουν διάφοροι κατασκευαστές, όπως ο Hart για παράδειγμα, οι οποίοι προτιμούν να ωθούν το κομβίο στην κάννη αντί να το έλκουν. Σε αυτή την εκδοχή της μεθόδου το κομβίο δεν συνδέεται με τη ράβδο, η οποία απλά το σπρώχνει μέσα στην κάννη με τη βοήθεια ενός μεγάλου υδραυλικού εμβόλου. Το κόλπο εδώ είναι η καλή περιφερειακή στήριξη της ράβδου ώθησης καθώς αυτή προωθείται μέσα στην κάννη έτσι ώστε να αποφευχθεί ο λυγισμός από τις τεράστιες θλιπτικές δυνάμεις που ασκούνται.

Υπάρχουν πολλές γνώμες ότι η έλξη του κομβίου είναι προτιμότερη από την ώθηση, επειδή το κομβίο ισορροπεί σε ευθεία και σε θέση καθώς έλκεται ενώ όταν ωθείται υπάρχει μια αναπόφευκτη ροπή να γείρει μπρος-πίσω ή δεξιά-αριστερά, οδηγώντας έτσι σε μια οπή μεταβλητών διαστάσεων. Οι θιασώτες βέβαια της ώθησης κομβίου αρνούνται ότι αυτό αποτελεί πρόβλημα, ωστόσο αυτό ήταν αναμενόμενο!

Ενώ η διαδικασία είναι απλή, η τεχνολογία που απαιτείται για να πάρουμε επιθυμητά αποτελέσματα είναι αρκετά προηγμένη και γι 'αυτό δεν ήταν διαθέσιμη τεχνική μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, που από τότε χρησιμοποιείται γενικά. Τελειοποιήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1940 στο εργοστάσιο Remington στο Ilion και οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις προσπάθειες του Mike Walker, ο οποίος χρησιμοποίησε το μηχανουργείο του Clyde Hart στο κοντινό Lafayette για μερικές από τις πειραματικές κοπές. Το κομβίο πρέπει να είναι πολύ σκληρό και ταυτόχρονα αρκετά ανθεκτικό για να αντέξει στις καταπονήσεις καθώς αυτό έλκεται μέσω του κυλίνδρου. Τα λιπαντικά που χρησιμοποιούνται για να μην κολλήσει στην κάννη δεν πρέπει να διασπώνται στις πολύ υψηλές πιέσεις που αναπτύσσονται, χρειάζεται δύναμη περίπου 10 τόνων για να έλξουμε ένα κομβίο μέσα από μια κάννη. Συγκαταλέγονται στο είδος των λιπαντικών που χρησιμοποιούνται στις πρέσες χύτευσης, αν και οι περισσότεροι κατασκευαστές που παράγουν κάννες με τη μέθοδο αυτή είναι πολύ μυστικοπαθείς σχετικά με το λιπαντικό που χρησιμοποιούν!

Η ράβδωση με κομβίο στην κοινή μορφή της είναι μια αμερικανική τεχνολογία και η συντριπτική πλειοψηφία των καννών που έγιναν στις ΗΠΑ έχουν παραχθεί με αυτόν τον τρόπο. Τα custom μηχανουργεία των Hart, Lilja, Shilen και οι μεγάλοι κατασκευαστές όπως οι Douglas και οι Wilson Arms χρησιμοποιούν τη μέθοδο αυτή στις κάννες τους. Η τεχνολογία έχει εξαπλωθεί και υπάρχουν αρκετά άλλα μικρά μηχανουργεία σε όλο τον κόσμο, που κάνουν ράβδωση με κομβίο πχ οι Neville Madden (Maddco) και Dennis Tobler στην Αυστραλία, η Anshutz στη Γερμανία που είναι περισσότερο γνωστή για τα όπλα σκοποβολής των 0.22, αλλά και όλοι οι  μεγάλοι κατασκευαστές κυνηγετικών «κουμπώνουν» επίσης τις κάννες τους.

Στην αγορά της Ευρώπης, όπου κυριαρχούν οι «μεγάλοι» με τις καθετοποιημένες παραγωγές, προτιμάται η μέθοδος ψυχρής σφυρηλάτησης.

εργαλειομηχανή ραβδώσεων κομβίου

Διακρίνεται μια κάννη στο μέσο της φωτό. Το δεξί της άκρο ακουμπάει σε μια χοντρή χαλύβδινη πλάκα. Το κομβίο φαίνεται στα αριστερά και είναι μόλις έτοιμο να μπει στην κάννη. Στην απέναντι μεριά της κάννης είναι η ράβδος έλξης που συνδέεται με άρθρωση και ωθείται από τα δυο υδραυλικά έμβολα.

Κομβία έλξης. Το κάτω είναι απλό κομβίο. Οι εξάρσεις που αφήνει το κομβίο αυτό τείνουν να έχουν αγριάδες στις ακμές. Το κομβίο συνδυασμού που φαίνεται πάνω έχει  την ιδιότητα να εξαλείφει τις αγριάδες.

[agior]

Ράβδωση με σφυρηλάτηση.

Η τεχνική της σφυρηλάτησης στις κάννες όπλων αναπτύχθηκε από τη Γερμανία πριν από τον WWII  επειδή το πολυβόλο MG42, με ταχυβολία 1200 βλήματα ανά λεπτό, καταβρόχθιζαν κυριολεκτικά τις κάννες. Η πρώτη εργαλειομηχανή σφυρηλάτησης ράβδωσης κατασκευάστηκε στο Έρφουρτ το 1939. Στο τέλος του πολέμου είχε αποσταλεί στην Αυστρία πριν από την έλευση του Κόκκινου Στρατού, όπου Αμερικανοί τεχνικοί ήταν σε θέση να της ρίξουν μια καλή ματιά.

Σε αυτή τη διαδικασία ο αυλός της κάννης είναι συνήθως κάπως μικρότερος από την ονομαστική τιμή. Διαμορφωμένος και σχετικά λείος, σε διάμετρο αρκετά μεγάλη ώστε να επιτρέπει σε ένα βλήτρο από καρβίδιο βολφραμίου, που φέρει πάνω του έντονα ανάγλυφες τις ραβδώσεις, να σπρωχτεί μέσα στον αυλό. Στη συνέχεια, η κάννη σφυρηλατείται πάνω στο βλήτρο προοδευτικά από αντικριστές υδραυλικές σφύρες, με μια διαδικασία που ονομάζεται περιστροφική σφυρηλάτηση. Η σφυρηλατούμενη κάννη συμπιέζεται πάνω στο βλήτρο και αποκτά σχετική ρευστότητα, σαν οδοντόκρεμα, μπορεί να επιμηκυνθεί 30% ή περισσότερο από όσο μήκος είχε αρχικά.

Σήμερα, οι μηχανές σφυρηλάτησης κάννης κατασκευάζονται από την Gesellschaft für FERTIGUNGSTECHNIK und Maschinenbau (GFM) στο Steyr της Αυστρίας. Κοστίζουν περίπου μισό εκατομμύριο δολάρια και κυριολεκτικά φτύνουν μια κάννη κάθε τρία λεπτά. Οι μηχανές αυτές έχουν φθάσει σε ένα πολύ υψηλό βαθμό εξέλιξης και είναι τόσο εξελιγμένες που όχι μόνο σφυρηλατούν τις ραβδώσεις μέσα στην κάννη, αλλά είναι επίσης δυνατόν να διαμορφώσουν ταυτόχρονα και τη θαλάμη και την εξωτερική μορφή της κάννης, όλα μαζί. Μόνο τα μεγάλα εργοστάσια οπλισμού έχουν τσέπες αρκετά βαθιές και παραγγελίες τόσες πολλές ώστε να μπορούν να αντέξουν οικονομικά την προμήθεια, εγκατάσταση και λειτουργία μιας τέτοιας εργαλειομηχανής.
Πάραυτα, οι σφυρήλατες κάννες δεν έχουν ποτέ κερδίσει σε υπόληψη στο χώρο της σκοποβολής. Ενώ υποστηρικτές τους επαινούν το φινίρισμα-καθρέφτη του αυλού και τη σκληρή λόγω σφυρηλάτησης επιφάνεια που συνεπάγεται μεγάλη διάρκεια ζωής, οι  κάννες αυτές τείνουν να έχουν ανομοιομορφία των διαστάσεων τους. Επίσης, επειδή το μέταλλο δουλεύεται «με τη μια» σε όλο το μήκος της κάννης, υπάρχουν σημαντικές ακτινικές τάσεις που προκαλούνται και είναι δύσκολο να απομακρυνθούν πλήρως με τις συνήθεις μεθόδους ανόπτησης. Ο ανοξείδωτος χάλυβας έχει την τάση να σκληραίνει όταν σφυρηλατείται, σε πολύ υψηλότερο βαθμό από ό Chrome Moly χάλυβας , έτσι δεν είναι αρκετά ελατός για την σφυρηλάτηση. Εξαιτίας αυτού, είναι δύσκολο να γίνουν ανοξείδωτες κάννες με αυτόν τον τρόπο. Υπάρχουν βέβαια ανοξείδωτες σφυρήλατες κάννες, αλλά χρησιμοποιώντας χάλυβα τύπου 410, που έχει μια χαμηλότερη περιεκτικότητα σε χρώμιο από το κανονικό χάλυβα 416 που χρησιμοποιείται συνήθως για την κατασκευή καννών με τις άλλες μεθόδους.

Οι περισσότεροι από τους μεγάλους κατασκευαστές κυνηγετικών στην Ευρώπη σφυρηλατούν τις κάννες τους, όπως η Sako και Tikka στη Φινλανδία, η Heckler & Koch, η Steyr και η Sauer στην Αυστρία. Τώρα, η Ruger στις ΗΠΑ έχει αρχίσει να κάνει κάννες με τη μέθοδο αυτή.

[agior]

Εξωτερικό φρεζάρισμα κάννης (barrel contouring)

To εξωτερικό φρεζάρισμα μιας κάννης μπορεί να γίνει σε απλό τόρνο, αλλά καθώς ο κύλινδρος είναι σχετικά λεπτός σε σχέση με το μήκος του δεν έχει αρκετή δυσκαμψία και είναι δύσκολη η κατεργασία του μεσαίου τμήματος χωρίς να δημιουργηθούν κυματώσεις (chatter) που μπορούν να καταστρέψουν το φινίρισμα και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και να λυγίσουν την κάννη. Επίσης, η κατεργασία περιορίζεται μόνο σε κωνικό προφίλ. Για να δημιουργήσουν τις καμπύλες γραμμές των καννών sporter και μεγάλου διαμετρήματος όπλων σκοποβολής, μέσα σε ένα λογικό χρονικό διάστημα, απαιτείται η χρήση ενός κατάλληλου τόρνου με υδραυλικό παντογράφο με αυτόματα κέντρα ή ένα CNC τόρνο.

Η υδραυλική μονάδα αντιγραφής (παντογράφος) έχει μια ευαίσθητη γραφίδα που ακολουθεί το σχήμα του σχεδίου, η οποία είναι συνήθως τοποθετημένη σε μια ράγα πίσω από την κλίνη του τόρνου. Καθώς η αυτόματη προώθηση μετακινεί το φορείο επί της κλίνης του τόρνου, η γραφίδα ακολουθεί το περίγραμμα του προτύπου. Το κοπτικό εργαλείο είναι τοποθετημένο σε ένα υδραυλικά ελεγχόμενο εργαλειοφόρο και μιμείται τις κινήσεις της γραφίδας, οπότε αναπαράγει το σχήμα του προτύπου.

Για να μένει η κάννη σταθερή και να αποφύγουμε τις ταλαντώσεις, μερικά εκατοστά πίσω από το κοπτικό, ακολουθεί ένα υδραυλικό ή πνευματικό σύστημα σταθεροποίησης. Αυτό αποτελείται από τρεις κυλίνδρους που συσφίγγουν επί της κάννης και οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με τέτοιο τρόπο που αν κάποιος τους τείνει να κινηθεί ακτινικά μέσα ή έξω, οι άλλοι τον ακολουθούν. Αυτό επιτρέπει στο σύστημα να προσαρμόζεται στη μεταβαλλόμενη διάμετρο της κάννης ενώ το κοπτικό κινείται από το λεπτό στόμιο της κάννης προς την παχύτερη περιοχή της θαλάμης.

Όταν φρεζάρουμε κάννη, γίνεται απόξεση αρκετής ποσότητας μετάλλου και αν υπάρχουν παραμένουσες τάσεις τότε ανακουφίζονται από την απομάκρυνση του υλικού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια κάννη που ξεκίνησε ως ευθεία και κατέληξε στραβή. Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα όταν κόβουμε απ ευθείας ράβδωση σε κάννη, καθώς δεν δημιουργούνται καθόλου τάσεις, αλλά η ράβδωση κομβίου προκαλεί αρκετές ακτινικές τάσεις που απελευθερώνονται κατά το φρεζάρισμα της κάννης. Αυτό που συμβαίνει τότε είναι ότι όσο αφαιρείται μέταλλο από το εξωτερικό, τόσο οι διαστάσεις εσωτερικά μεγαλώνουν. Εάν φρεζάρετε μια κάννη sporter που έχει λεπτό ρύγχος και έχει ραβδωθεί με κομβίο, θα δείτε το στόμιο της κάννης να παρουσιάζει διατομή καμπάνας και τη διάμετρο οπής να είναι μεγαλύτερη κατά ένα χιλιοστό της ίντσας ή και περισσότερο στην κορώνα από ότι στη θαλάμη - σίγουρα όχι καλό! Οι κάννες που ραβδώνονται με κομβίο πρέπει να έχουν υποστεί ανόπτηση πριν φρεζαριστούν για να αποτραπεί αυτή η διεύρυνση στο στόμιο.

τόρνος φρεζαρίσματος κάννης

[agior]

Λείανση (Lapping)

"Δεν υπάρχει ανάγκη για αυτή, απλά φθείρει την κάννη!" Ρ.Ο. Ackley.

Λείανση με μόλυβδο, γίνεται για να πετύχουμε λεία επιφάνεια αυλού, να αφαιρέσουμε σημάδια κατεργασίας, να απομακρύνουμε τυχόν σφιχτά σημεία στην κάννη και να γίνει διαστασιακά ομοιόμορφη από άκρου σε άκρο. Εάν επρόκειτο να καθίσετε και να γράψετε λίστα με την πρώτη δεκάδα των κατασκευαστών κάννης, του παρελθόντος ή του παρόντος, σίγουρα θα δείτε πως όλοι αυτοί λειαίνουν τις κάννες τους.

Η διαδικασία γίνεται συνήθως με το χέρι, αν και έγινε πλέον μηχανοποιημένη σε μεγαλύτερα μηχανουργεία. Αποτελεί επίσης μια διαδικασία ελέγχου για τον κατασκευαστή που μπορεί να αισθανθεί άμεσα ο ίδιος ό, τι συνέβη μέχρι τώρα στην παραγωγή της κάννης του.

Αρχικά η ράβδος στιλβώσεως (μια παλιά ράβδος καθαρισμού) έχει περαστεί μέχρι περίπου τέσσερις ίντσες πριν το στόμιο (κορώνα) και στη συνέχεια, με την κάννη κατακόρυφη, χύνεται μέσα στην κάννη λιωμένο μολύβι (εδώ σε θέλω...) που παγώνει και εγκλωβίζει το άκρο της ράβδου στιλβώσεως σχηματίζοντας ένα καλούπι που ταιριάζει με ακρίβεια στο εσωτερικό σχήμα και στις διαστάσεις της κάννης. Το μολυβένιο βύσμα στη συνέχεια σπρώχνεται έξω και αλείφεται με λειαντική πάστα (grinding or lapping paste) όπως αυτή που χρησιμοποιείται για την λείανση των βαλβίδων. Κατόπιν έλκεται και ωθείται επάνω και κάτω σε όλο το μήκος του κυλίνδρου για αρκετές εκατοντάδες φορές, περιστασιακά προσθέτοντας περισσότερη πάστα ή μηχανόλαδο. Επειδή τα μεγάλα σωματίδια της σμύριδας (που περιέχεται στην πάστα) ενσωματώνονται στο σώμα του μολύβδινου βύσματος βαθύτερα από τα μικρά σωματίδια , δημιουργείται μια ομοιόμορφη πίεση από όλα τα σωματίδια μαζί, μικρά και μεγάλα, πάνω στην επιφάνεια του αυλού της κάννης. Το αποτέλεσμα είναι να γυαλίσει την κάννη αντί να την γδάρει, πράγμα που στην περίπτωση αυτή θα άφηνε ένα ματ φινίρισμα.

Η λείανση της κάννης προσθέτει από ένα ως τρία δέκατα του χιλιοστού της ίντσας στις διαμέτρους του αυλού και των ραβδώσεων της κάννης και χρησιμοποιείται από τους περισσότερους μικρούς κατασκευαστές custom κάννης ως διαδικασία φινιρίσματος στο εσωτερικό της κάννης. Η λείανση βελτιώνει την απόδοση σχεδόν κάθε κάννης - σε ορισμένες περιπτώσεις, έτσι αναπάντεχα!

Σε γενικές γραμμές, οι κάννες που έχουν λειανθεί ρίχνουν καλά από την πρώτη στιγμή, ενώ αν η ίδια κάννη δεν είχε λειανθεί, μπορεί να χρειαζόταν χιλιάδες βολές ως ότου αρχίζει να δείχνει τον καλύτερο εαυτό της. Σε αντίθεση λοιπόν με την προαναφερθείσα ρήση του Ackley, η λείανση θα προσθέσει χρόνο στην διάρκεια της χρήσιμης ζωής μιας κάννης, δεν θα αφαιρέσει απ αυτήν.

'Οπλα αναλάβατεεεεε.... άρςςςςς  :D :D :D

Λείανση με βύσμα μολύβδου

[agior]

ΤΙ ΚΑΝΕΙ ΤΗΝ ΚΑΝΗ ΕΥΣΤΟΧΗ

Μερικοί θέλουν τις διαστάσεις της κάννης τους ακριβείς στο πλησιέστερο δέκατο του χιλιοστού της ίντσας. Αλλά στην πραγματικότητα, ο χρυσός κανόνας φαίνεται να είναι ότι για να έχουμε καλή ακρίβεια, η διάμετρος ραβδώσεων πρέπει να είναι ίδια ή μικρότερη από τη διάμετρο βλήματος. Δεν φαίνεται να έχει σημασία πόσο λιγότερο πρέπει, ένα δέκατο του χιλιοστού ή ένα χιλιοστό της ίντσας, αρκεί να είναι μικρότερη, δηλαδή το βλήμα να μπαίνει σφιχτά.

Κατά γενικό κανόνα, κάννες με ρηχές ραβδώσεις είναι καλύτερες από εκείνες με βαθιές αύλακες, γιατί το βλήμα θα παραμορφωθεί λιγότερο. Κάννες με ρηχές ραβδώσεις ροντάρονται γρηγορότερα από ό, τι αυτές με βαθιές - αλλά σίγουρα δεν έχουν το ίδιο διάστημα ωφέλιμης ζωής.

Μερικοί άνθρωποι λένε ότι το φινίρισμα της κάννης είναι σημαντικό και όσο καλύτερο το φινίρισμα τόσο καλύτερη είναι η κάννη. Αυτό που φαίνεται να είναι αλήθεια είναι ότι, εάν το αποτέλεσμα είναι υπερβολικά καλό, δηλαδή η τραχύτητα είναι λιγότερο από 10 μικρά της ίντσας, τότε η κάννη τείνει να βρωμίζει ευκολότερα. Φαίνεται ότι σε μια "τραχειά" κάννη το βλήμα ταξιδεύει αγγίζοντας τα ψηλά σημεία και έτσι αναπτύσσεται σχετικά χαμηλή τριβή. Αλλά όσο πιο λεία γίνεται η κάννη τότε τόσο μεγαλύτερη είναι και η επιφανειακή επαφή με το βλήμα. Η τριβή μεγαλώνει και επικάθεται περισσότερο υλικό από το βλήμα. Φυσικά, αν η κάννη είναι πολύ τραχειά λειτουργεί σαν γυαλόχαρτο για το βλήμα. Αλλά υπάρχει μια περιοχή τιμών της επιφανειακής τραχύτητας όπου η ρύπανση ελαχιστοποιείται και η οποία είναι μεταξύ 10 και 20 μικροΐντσες.

Έχουν λεχθεί πολλά στην πάροδο των ετών για τις διαφορετικές μορφές του προφίλ ραβδώσεων, ποια δίνει καλύτερα αποτελέσματα. Αλλά μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καμία οριστική απόδειξη ότι το λεγόμενο ομόκεντρο προφίλ, που σχεδόν παγκοσμίως χρησιμοποιείται αυτές τις μέρες, είναι χειρότερο ή καλύτερο από τις άλλες μορφές.

Αυτά που είναι σημαντικά είναι ότι, κατά τον συγγραφέα, πρέπει ο αυλός και οι ραβδώσεις να έχουν διαστάσεις ομοιόμορφες για όλο το μήκος της κάννης, το βήμα των ραβδώσεων να είναι ομοιόμορφο και ότι ο κύκλος που εφάπτεται στο βάθος των ραβδώσεων να είναι ομόκεντρος με τον αυλό. Πολλοί θεωρούν ότι μια μικρή στένωση (choke) στο στόμιο κατά ένα δέκατο του χιλιοστού της ίντσας βελτιώνει την ευστοχία. Αλλά σκοπευτές benchrest έχουν δείξει ότι οι παράλληλες κάννες φαίνεται να κερδίζουν περισσότερους αγώνες από αυτούς με τσοκ. Η εξαίρεση είναι κάννες που ρίχνουν σφαίρες μολύβδου, όπως το 0,22'' Rimfire και οι κάννες των αεροβόλων. Αυτές οι κάννες σίγουρα ρίχνουν καλύτερα αν υπάρχει ένα ελαφρύ τσοκ. Θα πρέπει επίσης να είναι εντελώς απαλλαγμένες από παραμένουσες τάσεις κατεργασίας, ώστε αν ανέβει η θερμοκρασία κατά την διάρκεια μιας σειράς εκπυρσοκροτήσεων, η κάννη δεν κάμπτεται και δεν χάνει το γκρουπάρισμα.

[agior]

Ποια μέθοδος παράγει τις καλύτερες κάννες ραβδωτών;


Εδώ στην Border-Barrels, για την διάνοιξη ράβδωσης χρησιμοποιούμε τη μέθοδο απ ευθείας κοπής αποκλειστικά μέχρι η ζήτηση για τα κάννες μας να ξεπεράσει την παραγωγική μας ικανότητα. Το κυριότερο πρόβλημα ήταν (και είναι) η διαθεσιμότητα των εργαλειομηχανών κοπής ράβδωσης - δεν σκοντάφτετε κάθε μέρα πάνω τους στις δημοπρασίες μηχανημάτων. Επίσης, απαιτείται ένα υψηλό επίπεδο τεχνικής δεξιότητας για τη συντήρηση αυτού του είδους εξοπλισμού. Όπως όλες οι παλιές τεχνολογίες, η απ ευθείας κοπή είναι αφ ενός αργή αφ ετέρου απαιτεί υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων για να εργαστείς σωστά και να διατηρήσεις τα εργαλεία σου σωστά. Αυτό την καθιστά ακριβή. Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι ότι η εργαλειομηχανή γίνεται εύκολα με απλά εργαλεία μηχανών και συνάμα είναι πολύ ευέλικτη - εννοώ ότι ένα μεγάλο εύρος βήματα, διαμετρήματα και ο αριθμός των ραβδώσεων επιτυγχάνεται εύκολα χρησιμοποιώντας το ίδιο κοπτικό με την ίδια κεφαλή κοπής. Αυτό κάνει την απ ευθείας κοπή ράβδωσης ένα αποτελεσματικό τρόπο για να ζήσεις, αν κατασκευάζεις κάννες κατά παραγγελία για τους πελάτες σε συγκεκριμένες απαιτήσεις και μπορείς να χρεώσεις ανάλογα για τις προσπάθειές σου. Όμως, μηχανές αυτής της κοπής είναι ακριβές και στην αγορά τους και στη λειτουργία τους. Μερικοί άνθρωποι έχουν κάνει τις δικές τους μηχανές κοπής ράβδωσης χρησιμοποιώντας την τεχνολογία CNC για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες στο σχεδιασμό τους. Οι κάννες Bartlein στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούν μια δική τους μηχανή CNC. Και στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Holland & Holland έχουν επίσης μια CNC μηχανή ράβδωσης.

Έχοντας ξεκινήσει ως κατασκευαστές κατά παραγγελία καννών, διαπιστώσαμε ότι όλο και περισσότερη από την εργασία μας αφιερωνόταν στην όλο και περισσότερο χρονοβόρα διαδικασία για κάννες που ήταν τελικά όλες του ίδιου τύπου και όταν για τη ράβδωση μόνο δαπανούσαμε μια ολόκληρη ώρα, αυτό οδηγούσε σίγουρα σε πολύ μακρές ημέρες.

Έτσι, επενδύσαμε σε μονάδα ράβδωσης κομβίου. Η μηχανή ράβδωσης κομβίου είναι σχετικά απλή και φθηνή κατασκευή (σε σύγκριση με μια μηχανή απ ευθείας κοπής), και τα στελέχη-κομβία είναι επίσης διαθέσιμα και πολύ φθηνά - από την άποψη του κόστους των εργαλείων ανά κάννη. Επίσης, καμία ειδική δεξιότητα δεν απαιτείται για να τραβήξεις ένα κομβίο μέσα από μια κάννη. Ο Boots είχε δίκιο! Όλα αυτά οδηγούν στο ότι έχουμε εμπειρία στην κατασκευή καννών και με τις δύο μεθόδους που χρησιμοποιούνται πιο συχνά στην κατασκευή κορυφαίας ποιότητας καννών για όπλα σκοποβολής και μπορούμε να είμαστε αρκετά αντικειμενικοί για τα υπέρ και τα κατά της κάθε από αυτές. Οι σφυρήλατες κάννες Hammer δεν έχουν και πολύ ορατή παρουσία στον κόσμο των όπλων ακριβείας γι 'αυτό θα περιοριστώ σε αυτή τη συζήτηση ως προς τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της απ ευθείας κοπής έναντι του κομβίου για ράβδωση.

Αν είναι τελικά τόσο εύκολο να κάνεις ράβδωση σε τουφέκι με κομβίο, γιατί μερικοί κατασκευαστές κάννης επιμένουν στη δύσκολη, χρονοβόρα τέχνη της απ ευθείας κοπής; Όπως περιγράφεται παραπάνω, είναι κρίσιμο για να έχεις μία εύστοχη κάννη το διαμέτρημα και οι διαστάσεις πρέπει να είναι ομοιόμορφα από άκρο σε άκρο. Όταν διαμορφώνεις τις ραβδώσεις με κομβίο, είναι κρίσιμο ότι ο χάλυβας πρέπει να είναι πολύ ομοιογενής και να παρουσιάζει ομοιόμορφη σκληρότητα κατά μήκος της ράβδου. Εάν όχι, τότε το κομβίο θα χαράξει βαθύτερα τα μαλακά μέρη από τα σκληρά, δίνοντας έτσι ποικίλες διαστάσεις κατά μήκος της κάννης. Ο κατασκευαστής που χρησιμοποιεί την τεχνική του κομβίου έχει απόλυτα την τύχη του στα χέρια του χαλυβουργείου για να τον προμηθεύσει με ενιαίας μορφής, ομοιογενή χάλυβα.

Το βάθος της ράβδωσης στην περίπτωση κομβίου εξαρτάται επίσης από το πάχος της ράβδου στο σημείο όπου εφάπτεται το κομβίο. Εάν εκεί η ράβδος είναι λεπτή τότε το μέταλλο μπορεί να παρουσιάσει ελαστική διαστολή, που με αποτέλεσμα το κομβίο περάσει χωρίς να κάνει την αναμενόμενη εγχάραξη. Εάν η ράβδος είναι παχιά τότε υπάρχει μεγαλύτερη αντίσταση στη διέλευση του κομβίου και έτσι θα χαράξει βαθύτερα. Για να ελπίζουμε σε ένα ομοιόμορφο διαμέτρημα είναι κρίσιμο να τραβήξουμε το κομβίο μέσα από μια ράβδο που έχει τη μορφή τέλειου κυλίνδρου. Μόλις τελειώσουμε τη ράβδωση με κομβίο η κάννη πρέπει να υποστεί ανόπτηση για να απαλλαγεί από τις παραμένουσες τάσεις και στο τέλος να τορναριστεί στις τελικές εξωτερικές διαστάσεις. Υπάρχει βέβαια ο φόβος ότι οι παραμένουσες τάσεις μπορούν να την κινήσουν κατά το τορνάρισμα και να σε αφήσουν με μια κάννη που είναι λυγισμένη ή έχει στόμιο-καμπάνα.

Η τάση που έχουν οι κάννες που ραβδώθηκαν με κομβίο και δεν έχουν ανοπτηθεί, να διαστέλλονται ενώ κατεργαζόμαστε το εξωτερικό προφίλ τους είχε χρησιμοποιηθεί από κάποιους κατασκευαστές σαν πλεονέκτημα. Κάννες που το διαμέτρημα ποικίλει κατά το μήκος τους, μπορούν να ρίχνουν καλά εάν το στόμιο είναι το στενότερο σημείο της κάννης. Το βλήμα έτσι θα κάνει στη συνέχεια μια καθαρή έξοδο χωρίς διαρροή αερίων γύρω από τις πλευρές που θα μπορούσαν να το αποσταθεροποιήσουν. Όταν παράγουμε μαζικά κάννες είναι τότε δυνατόν να επιτραπεί ένας κάποιος βαθμός μεταβολής στο διαμέτρημα και το βάθος ραβδώσεων κατά μήκος της κάννης, με την προϋπόθεση να περιλαμβάνεται στην διαδικασία κατασκευής κάποια σύσφιξη (τσοκ) στο στόμιο. Εάν μια κάννη που ραβδώθηκε με κομβίο τορνάρεται με τρόπο ώστε η τελευταία ίντσα πριν το στόμιο να αφεθεί με λίγο μεγαλύτερη εξωτερική διάμετρο από το υπόλοιπο του κυλίνδρου, η διαστολή του αυλού θα είναι μικρότερη εκεί, αφήνοντας έτσι την απαιτούμενη σύσφιξη. Γι 'αυτό οι κάννες σε όλα σχεδόν τα όπλα σκοποβολής 0,22 έχουν τη γνωστή μορφή.

Η  απ ευθείας κοπή ράβδωσης δεν δημιουργεί καμία τάση στο χάλυβα και έτσι είναι δυνατόν το τορνάρισμα των εξωτερικών διαστάσεων της κάννης να γίνει αμέσως μετά το στάδιο της διάτρησης. Κάθε κίνηση που ενδέχεται να παρουσιάσει η κάννη θα συμβεί πριν από το φρεζάρισμα του αυλού και την κοπή ραβδώσεων, αφού θα έχει προηγηθεί το τορνάρισμα (προφίλ). Έτσι, το πρόβλημα των μεταβολών στις διαστάσεις του αυλού κατά την κατασκευή μπορεί να εξαλειφθεί.

Όταν κάνουμε εγχάρακτες κάννες με αυλούς (fluted barrels) ο φόβος είναι όταν χαράξουμε, ας πούμε, έξι περιφερειακούς αυλούς στην εξωτερική επιφάνεια της κάννης θα στρεβλωθεί ο κεντρικός αυλός σε εξάγωνη αντί κυκλική διατομή, όπως θα έπρεπε να έχει! Με την απ ευθείας κοπή, η κάννη μπορεί να προφιλαριστεί και να χαραχτούν οι αυλοί μετά το στάδιο της διάτρησης και στη συνέχεια φρεζάρεται και ραβδώνεται. Όλες οι αμφιβολίες ως προς το αν η χάραξη εξωτερικών αυλών θα την καταστρέψει μπορούν να διαλυθούν, αν η δουλειά γίνει με αυτόν τον τρόπο - αλλά αυτός ο τρόπος κατασκευής δεν είναι διαθέσιμος για να όσους ραβδώνουν με κομβίο τις κάννες τους.

Το ακριβές βήμα μιας κάννης που ραβδώθηκε με κομβίο είναι απρόβλεπτο. Το κομβίο έχει την τάση να γλιστρήσει μέσα στην κάννη, έτσι που ένα αρχικό βήμα 12 ιντσών μπορεί να καταλήξει ως 12,5 ιντσών. Αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα αν  είναι ομοιόμορφο, αλλά εάν αυτό μεταβάλλεται κατά μήκος της κάννης δεν θα ρίχνει καλά, ιδιαίτερα αν το βήμα μειώνεται.

Ένα άλλο πρόβλημα, είναι ότι το κομβίο μπορεί να μην χαράξει τόσο βαθιά στη μία πλευρά όσο στην άλλη, αφήνοντας έτσι έναν εφαπτόμενο κύκλο στις ραβδώσεις που δεν είναι ομόκεντρος με τον αυλό της κάννης. Το αποτέλεσμα είναι τα βλήματα που εξέρχονται από την κάννη να μην είναι ισορροπημένα και έτσι να είναι ασταθή. Αυτό μειώνεται ως πρόβλημα αν έχετε πολλά ρηχά αυλάκια αντί των λίγων βαθιών.

Η επιλογή είναι το κλειδί για την επιτυχία για τις κάννες με ράβδωση κομβίου και κατασκευαστές όπως οι Hart, Douglas και Shillen διαβαθμίζουν τις κάννες τους με τη χρήση ενός οργάνου με πεπιεσμένο αέρα για να εξακριβωθεί η ομοιομορφία των αυλών και των διαστάσεων ραβδώσεων σε κάθε κάννη. Οι κάννες με την ένδειξη Ultra Premium Select φέρουν υπερτιμημένη ετικέτα τιμής και χρησιμοποιούνται από την αδελφότητα του Benchrest. Αυτές με χαμηλότερη διαβάθμιση παίρνουν το δρόμο των απλών καννών σκοποβολής ή sporter.

Κανένα από αυτά τα προβλήματα δεν παρουσιάζεται στην παραδοσιακή απ ευθείας κοπή μιας-μιας ράβδωσης κάνης. Ο εφαπτόμενος κύκλος των ραβδώσεων και ο αυλός είναι πάντα ομόκεντροι. Επειδή πολύ λίγη «φασαρία» συμβαίνει σε κάθε πέρασμα κοπής, ο ρυθμός περιστροφής είναι συνεχής και ομοιόμορφος. Γενικός κανόνας για τον συγγραφέα είναι πως οι κάννες ράβδωσης με κομβίο δεν είναι τόσο ομοιόμορφες στο διαμέτρημα όταν βγαίνουν κατ' ευθείαν από το μηχάνημα όσο αυτές που ραβδώθηκαν με κοπή μιας-μιας ράβδωσης. Οι κάννες κομβίου χρειάζονται συνήθως πολύ περισσότερη λείανση από αυτές με κοπή ράβδωσης, ακριβώς λόγω της ανομοιομορφίας.

Ακριβείς διαστάσεις είναι ευκολότερο να επιτευχθούν με κοπή και δεν εξαρτώνται από την σκληρότητα ή το πάχος ή τον τύπο του χάλυβα, σε αντίθεση με την περίπτωση ράβδωσης κομβίου. Δεν αναπτύσσονται καθόλου τάσεις εντός της κάννης από την κοπή ραβδώσεων έτσι ούτε η ανόπτηση είναι απαραίτητη.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το εξαιρετικό φινίρισμα μιας κάννης που ραβδώθηκε με κομβίο σίγουρα συνεπάγεται ότι θα ρίχνει καλύτερα. Αρχικά, αυτό που μετράει ως φινίρισμα της επιφάνειας είναι το διαμήκες επιφανειακό φινίρισμα, κατά μήκος των ραβδώσεων. Τα σημάδια που αφήνει το κοπτικό που κόβει τις ραβδώσεις οδεύουν στην κατεύθυνση αυτή, κατά μήκος, προκαλώντας έτσι μίνι-εξάρσεις, οι οποίες είναι αρκετά ομοιόμορφες σ' όλο το μήκος του αυλού της κάννης. Η εγκάρσια "τραχύτητα" που προκλήθηκε από τις εξάρσεις δεν θεωρείται ότι επιφέρει μείωση της ευστοχίας, έτσι λοιπόν ούτε οι μίνι-εξάρσεις των σημαδιών που άφησε το κοπτικό στις κάννες απ ευθείας κοπής δεν θα επηρεάσει την ευστοχία. Κατά δεύτερον, το τελικό φινίρισμα στην κάννη καθορίζεται από τη λείανση. Εάν ο κατασκευαστής  καννών απ ευθείας κοπής έχει δώσει προσοχή και διατηρεί την κόψη του κοπτικού για να ελαχιστοποιήσει τα σημάδια που αφήνει το εργαλείο, στη συνέχεια μετά από την λείανση, μόνο ένα πολύ έμπειρο μάτι θα είναι σε θέση να δει τη διαφορά μεταξύ κάννης από κοπή με την κάννη από κομβίο.

Πιστεύω ότι είναι πιο πιθανό να πάρετε μια κορυφαία με ράβδωση κοπής σε σχέση με μια κάννη που ραβδώθηκε με οποιαδήποτε άλλη μέθοδο. Σκοπευτές Benchrest στις ΗΠΑ ανακάλυψαν εκ νέου τις κάννες απ ευθείας κοπής και τους κατασκευαστές τους, οι οποίοι αθόρυβα όλα αυτά τα χρόνια επέμεναν με αυτή την απαιτητική τεχνική και τώρα έχουν αυτούς τους σκοπευτές, με τα υψηλότερα επίπεδα ευστοχίας, να βροντάνε τις πόρτες των μηχανουργείων τους!

[Christopher]

Γιωργο,τα σεβη μου.

[drakos]

Η ολη ιστορια κανης . . . ευθυβολιας , τελικα ειναι μεγαααλη ιστορια ,
οπως και ο φιλος Γιωργος , που μας την ειπε .  :)
 

[blackxx]

Εύγε, μπράβο Γιώργο.